

پلتفرم ارائه خدمات مالی نظیر به نظیر، پلتفرمی دو وجهی است که از یکسو به افراد نیازمند به وام کمک می کند تا بر مبنای میزان نیاز و شرایط و توان مالی خود، تسهیلات لازم برای رفع نیاز خود را بیابند و از سویی دیگر نیز به سرمایه گذاران این امکان را میدهد بر مبنای پارامترهای مد نظر خود نظیر ریسک، سود و نرخ بازگشت سرمایه، وام گیرندگانی که با شرایط آن ها تطبیق دارند را پیدا کنند.
یکی از اولین پلتفرمهای ارائه خدمات مالی نظیر به نظیر در ایالات متحده، پلتفرم Prosper است که از سال 2005 تاکنون فعالیت دارد. پلتفرم Prosper نوعی بستر آنلاین ارائه خدمات مالی نظیر به نظیر با تمرکز بر روی وام و سرمایه گذاری است. در این پلتفرم، انواع بسته های وام بر مبنای ریسک و نرخ سود، تعریف و دسته بندی میشوند تا وام گیرندگان و وام دهندگان قدرت انتخاب لازم را داشته باشند. علاوه بر این، اطلاعات لازم به صورت بصری نیز به کاربران پلتفرم نمایش داده میشود تا در انتخاب خود آگاهانه تر تصمیم بگیرند.
فرآیند دریافت وام و سود سرمایه گذاری در این پلتفرم، سه مرحله ساده دارد. ابتدا، وام گیرندگان مقدار وام و نوع استفاده خود از وام درخواستی را به لیست وام پلتفرم ارسال می نمایند. سرمایه گذاران نیز، لیست وام را بررسی و روی مواردی که با شرایط آنها مطابقت دارد سرمایه گذاری می نمایند. به محض تکمیل فرآیند، سررسیدهای ماهانه وام برای قرض گیرنده مشخص و قابل پرداخت می گردد و از سویی دیگر نیز پرداختها به حساب کاربری وام دهندگان اضافه می گردد. نکته قابل توجه در این فرآیند، عدم دخالت مستقیم ارائه دهنده پلتفرم خدمات مالی نظیر به نظیر در دریافت وام و پرداخت سود به سرمایه گذار است که باعث میشود سرعت ارائه خدمات و انعطاف آن به نسبت بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری بیشتر باشد.
بدین ترتیب مزایایی نظیر عدم نیاز به واسطه بانکی و اعتباری، رفت و آمدهای کمتر، سرعت دسترسی بیشتر به خدمات مالی و دیگر فوایدی که چنین پلتفرمهایی دارند، مشتریان زیادی را به استفاده از این پلتفرمها ترغیب نموده است.
استفاده از چنین پلتفرمهایی، علاوه بر تسهیل ارائه خدمات مالی، ممکن است تهدیداتی نیز به همراه داشته باشد. دو دغدغه اساسی در استفاده از این پلتفرم، تقلب و حفظ حریم خصوصی کاربران است که به ترتیب به حفظ دارایی های مالی و حفظ اطلاعات فردی و تراکنشی کاربران اعم از اطلاعات شناسنامه ای و درآمدی، موجودی حساب و تاریخچه تراکنشهای حساب و حتی امتیاز و اعتبار مالی و اطلاعات شغلی بر می گردد. همه یا بخشی از این اطلاعات ممکن است به هر دلیلی مورد سوء استفاده های مختلف تجاری و غیر تجاری قرار گیرند که لازم است ارائه دهنده خدمات تمهیدات لازم برای پیشگیری و کاهش چنین ریسکهایی را در نظر گیرد. ارائه دهنده خدمات مالی نظیر به نظیر علاوه بر استفاده از راهکارها و ابزارهای فنی و حقوقی لازم، میتواند دغدغه کاربران را با به کارگیری برخی تکنیک های ساده و کم هزینه که اغلب به صورت اعلان و اطلاع رسانی و بر مبنای ارتقای سطح آگاهی مشتریان است، کاهش دهد. برای مثال پلتفرم Prosper مجموعه اطلاعات و داده های جمع آوری شده و همچنین منابع کسب این اطلاعات و حتی موارد استفاده از این اطلاعات و چگونگی استخراج اطلاعات از سوی پلتفرم را در همان ابتدا به صورت شفاف به اطلاع کاربران می رساند. این پلتفرم ادعا می کند از اطلاعات کاربران فقط در جهت بهبود ارائه خدمات به آنها در بستر خود استفاده می نماید و برخی موارد نیز نظیر استفاده از اطلاعات کاربران و ارائه آن به اشخاص ثالث جهت بازاریابی و تبلیغات نیز به صورت گزینه های انتخابی بوده و قابلیت انتخاب یا رد از سوی کاربران را دارد. استفاده از سیستم اعتبارسنجی وام گیرندگان بر مبنای استانداردهای رایج و البته معتبر نظیر FICO و اعلام آن به وام دهندگان، از دیگر اقدامات این پلتفرم در جهت کاهش ریسک است. این پلتفرم با چنین اقدامات ساده، کم هزینه و شفاف، سطح اعتماد مشتریان خود را بالا برده تا جایی که توانسته است به عنوان یکی از پلتفرمهای مطرح در ارائه خدمات مالی در سطح بین المللی مطرح شود.
ارائه خدمات مالی از سوی شرکتهای غیر بانکی در کشورهای مختلف سالها است که فراگیر شده است و این روند در کشور ما نیز تا حدودی در حال شکل گیری است. یکی از این خدمات مالی، ارائه خدمات وام و تسهیلات بدون واسطه های بانکی است که در صورت پذیرفته شدن از سوی مردم، بنگاهها و دولت، میتواند فرصتهای زیادی برای همه ایجاد نماید.