سرمایه گذاری برخط

با رشد و توسعه اینترنت طی دهه‌های اخیر، تغییرات عمده‌ای در مدل کسب‌وکار بسیاری از شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی صورت گرفته است. معاملات و سرمایه‌گذاری‌ نیز که به‌صورت حضوری و یا تلفنی انجام می‌شد با گسترش دسترسی و استفاده از اینترنت نیز دستخوش تغییرات زیادی شده است. به کمک اینترنت این امکان برای همگان به وجود آمده است تا بتوانند به‌صورت کاملاً آنلاین از طریق پایگاه یا سامانه‌ای، به فعالیتهای سرمایه‌گذاری و معامله‌گری بپردازند. این پایگاه اینترنتی به‌عنوان هابی عمل می‌کند که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا به خریدوفروش انواع اوراق بهادار نظیر اوراق با درآمد ثابت، سرمایه، سهام و سایر ابزارهای پولی و سرمایه بپردازند. این مدل کسب و کار تحت عنوان سرمایه‌گذاری یا معامله گری بر خط[1] یا آنلاین شناخته می‌شود.

قبل از فراگیر شدن اینترنت، سرمایه‌گذاران باید با کارگزار خود تماس گرفته و سفارش می‌دادند، سپس کارگزار سفارش آن‌ها را در سیستم خود که با واحد معامله در ارتباط بود وارد می‌کرد. در اوت ۱۹۹۴ شرکت کِی آفازر[2]، اولین شرکت کارگزاری بود که خدمات معاملات برخط را عملیاتی کرد[3] و از آن زمان به مرور استفاده از سامانه های معاملات و سرمایه‌گذاری بر خط شروع به رشد نمود. سرمایه‌گذاران با استفاده از این سامانه ها قادر بودند تا سفارش‌های خود را به‌طور مستقیم و آنلاین وارد کنند و حتی از طریق اینترنت با دیگر سرمایه‌گذاران معامله کنند. در این بین، برخی سفارش‌هایی که به‌صورت آنلاین وارد می‌گردد توسط کارگزار کنترل شده و تأیید و نظارت آن‌ها نیز بر عهده کارگزار است. این مرحله باعث محافظت از مشتری و کارگزار در برابر معاملات غیرقانونی یا اشتباه که بر روی مشتری یا مجوز کارگزار تأثیر می‌گذارد می‌گردد. سرعت و سهولت در واردکردن سفارش‌های آنلاین و کارمزدها و کمیسیون‌های بسیار پایین‌تر از کارگزاران با مدل سنتی، از ویژگی‌ها و در واقع محرکهایی برای گسترش این مدل خدمات محسوب می‌شود.

برخی عوامل و در واقع محرک‌ها، موجب رونق و شکل گیری روند رو به رشد استفاده از خدمات سرمایه گذاری آنلاین شده است که به ترتیب زیر است.

رشد دسترسی به اینترنت: مانند سایر خدمات برخط، رشد دسترسی به اینترنت، امکان ارائه انواع خدمات مالی را فراهم ساخته است. رشد خدمات سرمایه‌گذاری برخط نیز که نیازمند دسترسی به اینترنت پرسرعت است، از این روند تأثیر پذیرفته است.
رشد استفاده از تلفن‌های هوشمند: استفاده از دستگاه‌های دیجیتال و تلفن‌های هوشمند نیز که دسترسی به اینترنت را در همه‌جا و در همه زمان‌ها مقدور ساخته است نیز به‌عنوان روند دیگری است که در رونق و گسترش این خدمات تأثیرگذار بوده است.
استفاده بیشتر از خدمات پیشرفته اینترنتی: استفاده از اینترنت و خدمات پیشرفته‌تر آن نظیر تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک و آموزش‌های برخط از سوی افراد و خانوارها، تأثیر بسزایی در ارتقای سواد مالی جامعه و متعاقب آن استفاده بیشتر از خدمات سرمایه‌گذاری برخط داشته است.
افزایش جمعیت نسل دیجیتال: افزایش جمعیت گروه‌های سنی جوان‌تر نیز که میزان استفاده از خدمات ارتباطی و اینترنتی آن‌ها بسیار بالا بوده و در حال افزایش نیز هست، روند مؤثر دیگری در گسترش استفاده از این خدمات است.
پارادایم‌ها و روندهای نوظهور: اخیراً روندهای جدید و تأثیرگذار بر حوزه مالی و سایر کسب‌وکارها نظیر بلاک چین، دفاتر کل توزیع‌شده و ارزهای مجازی، تأثیر زیادی بر استفاده بیشتر خدمات مالی از سوی افراد داشته است. این پارادایم که تمایل و علاقه بسیار زیادی در افراد و به‌ویژه جوانان در سرمایه‌گذاری و معاملات ارزهای مجازی نظیر بیت کوین و اتریوم ایجاد کرده است، روند رو به رشدی در ارائه این خدمات را به دنبال خواهد داشت.
ظرفیت بالای تسریع و تسهیل خدمات: توان و ظرفیت بالای این پلتفرم‌ها در تسریع و ارائه باکیفیت‌تر خدمات مالی نسبت به فعالان فعلی و سنتی نظیر بانک‌ها، مؤسسات مالی، کارگزاران، کشش تقاضا[4] و میزان استفاده از این نوع خدمات را بالا برده است.
کاهش هزینه‌ها: در روش‌های سنتی سرمایه‌گذاری، امکان سرمایه‌گذاری و انجام معاملات برای همگان وجود نداشت. بازه سنی، سواد مالی و توان مالی و برخی دیگر از عوامل، استفاده از خدمات سرمایه‌گذاری را محدود ساخته بود. با توجه به توان پلتفرم‌های جدید، افراد زیادی به‌عنوان استفاده‌کننده از خدمات، متمایل به استفاده از خدمات برخط شده‌اند که این خود موجب کاهش هزینه‌ها و متعاقب آن تسهیل در ورود تازه‌واردان به سرمایه‌گذاری شده است. به کمک این بستر ارتباطی جدید، هزینه‌های رفت‌وآمد و ارتباطات کم شده و از سویی دیگر با توجه به رشد تعداد سرمایه‌گذاران، سهم هزینه‌های عملیاتی کاربران و مشتریان کاهش و درنتیجه روند استفاده از این خدمات بر مبنای همین سلسله دلایل و عوامل افزایش یافته است.